Pracownicy oświaty często zadają sobie pytania typu: czy odejść na emeryturę czy pracować dalej? Czy skorzystać ze świadczenia kompensacyjnego? Czy pracować aż do osiągnięcia wieku emerytalnego? Każdy z nich jednak sam musi odpowiedzieć sobie na te pytania.

Jak wygląda wcześniejsza emerytura w przypadku pracowników oświaty? Czym jest Karta nauczyciela? Jak wygląda emerytura dla nauczyciela po 30 latach pracy i kto może na nią przejść? I co jeszcze warto o tym wiedzieć? Na wszystkie te i bardzo podobne pytania odpowiadamy poniżej. Serdecznie zapraszamy do zapoznania się z naszym artykułem.

Czym jest Karta nauczyciela i co warto o niej wiedzieć?

Karta nauczyciela to najprościej rzecz ujmując ustawa z dnia 26 stycznia 1982 roku. Ustana ona oraz reguluje prawa i obowiązki nauczycieli. Karcie nauczyciela podlegają nauczyciele, wychowawcy oraz inni pracownicy oświaty, którzy pracują w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach doskonalenia nauczycieli. To również zakłady poprawcze czy schroniska dla nieletnich. Jeśli chodzi o placówki prywatne to Karta nauczyciela tam nie obowiązuje. Czasem obowiązuje w bardzo ograniczony sposób.

Karta Nauczyciela zawsze ma pierwszeństwo przed Kodeksem Pracy. Składają się na nią 15 rozdziałów. Kolejna określają one:

• obowiązki nauczycieli,
• wszelkie wymagania kwalifikacyjne,
• awans zawodowy,
• nawiązanie, zmianę oraz rozwiązanie stosunku pracy,
• warunki pracy,
• wynagrodzenie,
• nagrody i odznaczenia,
• uprawnienia socjalne oraz urlopy,
• finansowanie dokształcania oraz doskonalenia zawodowego,
• ochronę zdrowia,
• Dzień Edukacji Narodowej,
• odpowiedzialność dyscyplinarną,
• uprawnienia emerytalne.

Jak wygląda powszechna emerytura dla każdego pracownika oświaty?

Ogólną emeryturą, która przysługuje każdemu pracownikowi oświaty, jest emerytura powszechna. Aby móc pobierać to świadczenie, nauczycielka musi osiągnąć 60 lat, a nauczyciel 65. Wygląda to więc zupełnie tak samo, jak w przypadku każdego innego pracownika, który pobiera emeryturę powszechną.

Co stanowi podstawę obliczenia tej emerytury? To kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, która zawiera:

• waloryzację wszystkich składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do ostatniego dnia miesiąca, który poprzedza miesiąc od którego przysługuje wypłata świadczenia emerytalnego,
• zwaloryzowany kapitał początkowy,
• kwota wszystkich zewidencjonowanych środków na subkoncie.

Kwotę tę trzeba podzielić przez średnie dalsze trwanie życie dla osób w wieku, który jest taki sam jak wiek przejścia na emeryturę konkretnego nauczyciela. Wiek ten co roku wskazywany jest przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.

Czy nauczyciele mogą liczyć na emeryturę bez względu na wiek?

Warto wiedzieć, że ciągle obowiązuje artykuł 88. Karty nauczyciela. Artykuł ten przewiduje możliwość przejścia na wcześniejszą emeryturę, która przyznawana jest nauczycielom bez względu na wiek. W rzeczywistości jednak przepis ten obecnie jest jakby martwy. Bowiem, aby z niego skorzystać, należy spełnić kilka warunków. Jakich?

• Trzeba posiadać przynajmniej 30 lat ogólnego stażu emerytalnego. Takiego, który osiągnięto w ciągu 10 lat od momentu wejścia w życie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Czyli do 31 grudnia 2008 roku.
• Nauczyciel musi mieć przynajmniej 20-letni staż pracy na stanowisku nauczyciela. Osiągniętego do 31 grudnia 2008 roku.
• Rozwiązanie stosunku pracy.
• Nie można być członkiem w OFE albo trzeba złożyć wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE. Robi się to za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, na dochody budżetu państwa.

Emerytura dla nauczyciela po 30 latach pracy więc nie obowiązuje. Stało się to wskutek reformy emerytalnej z roku 1999. Z tego prawa mogą skorzystać tylko te osoby, które spełniły ten warunek do 2008 roku. Wszyscy pozostali nauczyciele przechodzą na emeryturę na zasadach ogólnych. Czyli kobiety w wieku 60 lat, mężczyźni w wieku 65 lat.

Czym jest świadczenie kompensacyjne i kto może z niego skorzystać?

Warto wiedzieć, że istnieje jeszcze coś takiego jak świadczenie kompensacyjne. To odpowiednik tak zwanych emerytur pomostowych. Przysługuje jedynie nauczycielom i żadnym innym pracownikom.  Dotyczy nauczycieli, chcących przejść na emeryturę, podczas gdy nie osiągnęli jeszcze potrzebnego wieku emerytalnego. Prawo to przysługuje nauczycielom, którzy zatrudnieni są w:

• przedszkolach publicznych i niepublicznych,
• szkołach publicznych i niepublicznych,
• publicznych oraz niepublicznych placówkach kształcenia ustawicznego,
• wszelkiego rodzaju młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych, młodzieżowych ośrodkach socjoterapii i tym podobnych,
• placówkach, które umożliwiają opiekę oraz wychowanie uczniom w czasie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania.

Na świadczenie kompensacyjne NIE mogą z kolei liczyć nauczyciele:

• centrów kształcenia zawodowego,
• poradni psychologiczno-pedagogicznych.